Het aanvullend pensioen dient als aanvulling op het wettelijk pensioen. Het kan opgebouwd worden in het kader van uw loopbaan, dit als werknemer of zelfstandige.
Pensioenstelsel uitgelegd
In België zijn er vier pensioenpijlers waarmee men pensioen kan opbouwen zodat een inkomen ontvangen wordt vanaf een bepaalde pensioengerechtigde leeftijd. Het betreft het wettelijk pensioen als eerste pijler, het aanvullend pensioen als tweede pijler, het individueel pensioensparen met fiscaal voordeel als derde pijler en tot slot individueel sparen zonder fiscaal voordeel als vierde pijler. Het is van groot belang om bovenop het wettelijk pensioen extra kapitaal op te bouwen, indien u na pensionering uw levensstandaard wilt behouden. Via het fiscaal voordeel moedigt België iedereen aan die zelf voor hun pensioen spaart. De bedragen gekoppeld aan het fiscaal voordeel zijn wel beperkt, dus hoe vroeger u er aan begint, hoe beter.
Het wettelijk pensioen is de uitkering die de overheid betaalt vanaf 65-jarige leeftijd. Deze leeftijdsgrens wordt in 2025 opgetrokken tot 66 jaar en in 2030 tot 67 jaar. Voor de financiering van het wettelijk pensioen wordt gebruik gemaakt van het repartitiesysteem. Dit betekent dat de bijdragen van de actieve werknemers, zelfstandigen en ambtenaren gebruikt worden voor de financiering van de huidige pensioenen. De mensen die nu werken bekostigen dus de pensioenen van de huidige gepensioneerden. Hoeveel pensioen iedereen ontvangt, wordt berekend op basis van de beroepsloopbaan en het statuut (werknemer, zelfstandige of ambtenaar) waarin men gewerkt heeft.
Met het aanvullend pensioen wordt het kapitaal bedoeld dat mensen in het kader van hun loopbaan als werknemer of zelfstandige opbouwen in de tweede pensioenpijler. Het betreft dus een extra pensioen dat voor u wordt opgebouwd op grond van uw tewerkstelling binnen een onderneming of een bedrijfssector. Dit aanvullend pensioen dient als aanvulling op het wettelijk pensioen. De uitbetaling van het aanvullend pensioen gebeurt in de vorm van een eenmalige uitbetaling of een periodieke rente, waarbij maandelijks of jaarlijks een deel wordt uitbetaald.
Aan de hand van individueel pensioensparen kunt u zelf op een fiscaal voordelige manier pensioen opbouwen bovenop het wettelijk pensioen. Hiervoor zijn twee mogelijkheden. Enerzijds kan dit via pensioensparen, hierbij hebt u de keuze voor een pensioenspaarfonds of een pensioenspaarverzekering. Het bedrag dat u hierbij stort om een fiscaal voordeel te verkrijgen heeft een maximum van 1270 euro. U bespaart dan tot 317,5 euro. Anderzijds kunt u kiezen voor langetermijnsparen. Hierbij hangt het bedrag dat u fiscaal voordelig kan storten af van uw netto belastbaar beroepsinkomen met een huidig maximum van 2350 euro.
De vierde pijler wordt niet door de overheid gestimuleerd aan de hand van een fiscaal voordeel. Het betreft investeringen in vastgoed, sparen op spaar- en termijnrekeningen, staatsbons, beleggingen in aandelen, obligaties en beleggingsfondsen. Met de nodige kennis en ondersteuning kan men ook op een fiscaal vriendelijke manier investeren in de vierde pensioenpijler.
Soorten aanvullend pensioen
Aanvullend pensioen opbouwen in de tweede pijler kan op meerdere manieren, afhankelijk van uw situatie. Allereerst genieten werknemers vaak een aanvullend pensioen via hun werkgever of bedrijfssector. Dit kan in de vorm van een groepsverzekering. Wanneer uw werkgever geen of slechts een beperkt aanvullend pensioen voorziet, kan de werknemer zelf kiezen voor een Vrij Aanvullend Pensioen voor Werknemers (VAPW). U krijgt hierbij een belastingvermindering van 30% op het gespaarde bedrag.
Zelfstandigen hebben de keuze uit meerdere aanvullende pensioenen. Er kan op individuele wijze een aanvullend pensioen opgebouwd worden via een Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen (VAPZ). In geval van zelfstandige bedrijfsleiders kan dit worden aangevuld met een Individuele Pensioentoezegging (IPT) voor zelfstandigen met een vennootschap en een Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) zonder vennootschap.
Werknemer
Het initiatief voor een aanvullend pensioen van werknemers kan uitgaan van de werkgever of van de bedrijfssector. Men spreekt van een aanvullend pensioenplan wanneer het initiatief van de werkgever komt. Wanneer het initiatief uitgaat van een bedrijfssector, zal het pensioenplan gelden voor alle werknemers binnen een bepaalde sector. Men spreekt dan van een sectorplan. Een werkgever is niet verplicht een aanvullend pensioenplan aan te bieden aan zijn werknemers. Dit is vrij te bepalen. Op de website van mypension kunt u een overzicht van al uw opgebouwde pensioenrechten vinden.
Het beheer van een aanvullend pensioenplan is verplicht in handen van een pensioeninstelling. Dit kan een verzekeringsonderneming of een pensioenfonds zijn. In geval van een verzekeringsonderneming spreekt men van een groepsverzekering. De werkgever is dus verplicht de bijdragen te storten bij een pensioeninstelling en niet in een eigen fonds te beheren. Dit heeft als doel de werknemers te beschermen bij een faillissement van de werkgever.
De werkgever of de sectorale inrichter is verplicht ervoor te zorgen dat de werknemers minstens de gestorte bijdragen - gekapitaliseerd aan een vastgestelde rentevoet - terugkrijgen wanneer ze op pensioen gaan of bij overdracht van de reserves na uitdiensttreding.
De uitbetaling van het aanvullend pensioen is gekoppeld aan het wettelijk pensioen. Wanneer u met (vervroegd) pensioen gaat, wordt uw aanvullend pensioen automatisch uitbetaald. Het is echter niet mogelijk uw aanvullend pensioen op te vragen, alvorens uw wettelijk pensioen ingaat. Daarnaast is het ook niet mogelijk om de opname van uw aanvullend pensioen uit te stellen, nadat u al met pensioen bent gegaan.
De meeste groepsverzekeringen laten wel toe dat u al een gedeelte van het opgebouwde kapitaal kan opnemen (voorschot) vóór je pensioen voor de aankoop van vastgoed. In het kader van het bekomen van een krediet voor een vastgoedaankoop kan een groepsverzekering eveneens in pand worden gegeven.
Bij uitkering van het eindkapitaal dient er een Riziv-bijdrage van 3,55% en een solidariteitsbijdrage tussen 0 en 2% (vanaf 24.790 euro) betaald te worden. Daarnaast zal er ook een belasting geïnd worden van minimum 10% (indien u actief gebleven bent tot de wettelijke pensioenleeftijd). Meer informatie over de belastingregeling vindt u in dit artikel van AG Insurance.
Verder voorzien de meeste pensioenplannen in een overlijdensdekking die ervoor zorgt dat wanneer u sterft, uw partner, uw kinderen of eventueel nog andere begunstigden een kapitaal of een rente uitbetaald krijgen.
Zelfstandige
Het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen is geschikt voor alle zelfstandigen in hoofdberoep, zowel als u een vennootschap heeft of actief bent als natuurlijk persoon. Als zelfstandige kunt u zelf vrij kiezen of u een VAPZ overeenkomst afsluit, hoeveel de stortingen bedragen en bij welke pensioeninstelling dit gebeurt. Het VAPZ is een levensverzekering tak 21. Hierdoor geldt een kapitaalgarantie, wat betekent dat u minstens de ingelegde premies terugkrijgt.
Er bestaan twee soorten VAPZ, namelijk een ‘gewoon’ en een ‘sociaal’ VAPZ. Bij het sociaal VAPZ is er een solidariteitsluik gekoppeld aan de overeenkomst, waarbij 10% van de gestorte premie gebruikt wordt voor verschillende aanvullende waarborgen zoals een overlijdensdekking, premiestorting bij invaliditeit, enz.
Door een VAPZ aan te gaan moet u bovendien minder sociale bijdragen en belastingen betalen. Jaarlijks kunt u tot 8,17% van het netto belastbaar inkomen van drie jaar voordien, storten voor het VAPZ. Voor het sociaal VAPZ is dit 9,40%. Hierbij geldt een absolute maxima die 3.447,62 euro bedraagt voor 2022. In tegenstelling tot de andere vormen van aanvullend pensioen dient er geen premietaks betaald te worden. Deze stortingen zijn integraal aftrekbaar als beroepskosten. Dit resulteert in een lager belastbaar inkomen waardoor de sociale bijdragen die u moet betalen ook zullen dalen.
Bij de uitbetaling van het VAPZ wordt er een belasting geïnd onder de vorm van een jaarlijkse fictieve rente in de personenbelasting. Dit betekent dat 3.5% tot 5% van het opgebouwde kapitaal progressief belast wordt gedurende 10 of 13 jaar, afhankelijk van het moment van pensionering.
Daarnaast wordt er een RIZIV-heffing van 3,55% en een solidariteitsbijdrage van maximum 2% afgehouden van het kapitaal. Meer informatie over de belastingregeling van het VAPZ vindt u op de website van MySavings..
Een volgende manier is aanvullend pensioen opbouwen via een Individuele Pensioentoezegging (IPT). Dit in de vorm van een levensverzekering - tak 21 of tak 23. Een IPT is geschikt voor elke zelfstandige die opereert vanuit een vennootschap. Dit kan gecombineerd worden met een VAPZ. Ook bij deze vorm van aanvullende pensioenopbouw is het mogelijk om aanvullende waarborgen te onderschrijven.
De premies worden betaald door de vennootschap, eventueel aangevuld met persoonlijke bijdragen. De premies betaald door de vennootschap zijn volledig aftrekbaar in de vennootschapsbelasting. Er dient wel een verzekeringstaks betaald te worden van 4,4% op de premie. Fiscaal gezien is IPT een uitstekende manier om als zelfstandige geld uit uw vennootschap te halen. Verder gaat het om definitief verworven rechten, ook bij faillissement, ontslag, enz.
De maximumpremie die de onderneming kan storten in het kader van een I.P.T.-contract wordt vastgelegd in functie van de 80%-regel. Bij de 80%-regel mogen het wettelijk pensioen en het aanvullende bedrijfspensioen (omgerekend naar een bedrag per maand) samen niet hoger zijn dan 80% van het laatste bruto inkomen van de begunstigde, tijdens de actieve loopbaan.
Het opgebouwde kapitaal kan worden opgenomen als je met wettelijk pensioen gaat. Het eindkapitaal wordt hierbij belast aan 10% indien het wordt opgevraagd vanaf 65 jaar en u steeds beroepsmatig actief gebleven bent. Daarnaast dient er ook een Riziv-bijdrage van 3,55% en een solidariteitsbijdrage (tussen 0 en 2%) betaald te worden. Indien u toch al een gedeelte van het opgebouwde kapitaal wenst op te nemen vóór je pensioen, dan is dit mogelijk via een voorschot of inpandgeving bij een vastgoedproject.
De Pensioenovereenkomst voor Zelfstandigen (POZ) is gericht op aanvullend pensioen opbouwen voor zelfstandigen zonder vennootschap. Bovendien kunnen meewerkende echtgenoten en zelfstandigen in bijberoep onder bepaalde voorwaarden ook een POZ afsluiten. Er geldt geen rendementsgarantie, waardoor zowel tak 21 als tak 23 mogelijk zijn.
De premies gestort voor een POZ zijn onderworpen aan een premietaks van 4,4% en begrensd door de 80% - regel. Op die stortingen geniet u een belastingvermindering van 30%. Bij uitkering (inclusief inhouding solidariteitsbijdrage en RIZIV-bijdrage) op het moment van effectieve pensionering of bij overlijden, wordt het kapitaal belast aan 10%.
Zin in een vrijblijvend gesprek?
Contacteer ons voor meer info!
Meer informatie
Om meer te weten te komen over financiële basiskennis en tips om uw geld goed te investeren of beleggen, kan u zich inschrijven op onze nieuwsbrief. Hebt u graag persoonlijk advies over uw pensioen? Plan een vrijblijvend gesprek in en we bespreken met u alle opties.
Nog meer tips ontvangen?
Abonneer je nu op onze nieuwsbrief en ontvang financiële basiskennis, tips om zelf te beleggen, onmisbare kennis over vastgoed en zo veel meer.